Przedstawiamy dwa ramowe programy: szkolenia dla pracowników GSIK oraz szkolenia dla dzieci i młodzieży w wieku od 10 do 18 lat. Programy te zgodne są z wybranym obszarem tematycznym szkolenia: Korzystanie z cyfrowych usług na zaawansowanym poziomie  – administracja, zdrowie, bankowość, kultura.

Przygotowanie pracowników GSIK zostanie zrealizowane w formie dwóch szkoleń zdalnych realizowanych za pośrednictwem platformy Webex. Każde ze szkoleń potrwa 30 godzin lekcyjnych i zostanie podzielone na 10 spotkań wirtualnych po 3 godziny każde.

Część praktyczna dla pracownika GSIK będąca jednocześnie szkoleniem dla dzieci i młodzieży i została pomyślana jako dwa cykle 15 dwugodzinnych spotkań. Z tych powodów ramowy program szkolenia dla dzieci i młodzieży zawiera 30 scenariuszy realizowanych w GSIK-ach biorących udział w projekcie.

2.1 Wstęp

Szkolenia mają na celu zwiększenie kompetencji cyfrowych pracowników gminnych samorządowych instytucji kultury. Służą przygotowaniu jego uczestników do samodzielnego wykonywania czynności związanych z podstawową obsługą komputera i wykorzystaniem sieci Internet w zakresie korzystania z cyfrowych usług na zaawansowanym poziomie – administracja, zdrowie, bankowość, kultura. Według przygotowanego przez Komisję Europejską Indeksu Gospodarki Cyfrowej i Społeczeństwa Cyfrowego (DESI) z roku 2019, zaledwie 46% Polaków posiada podstawowe lub wyższe umiejętności cyfrowe; tak więc 54% nie ma ich wcale albo prawie wcale. Tymczasem, według opublikowanego w grudniu 2016 roku przez Schoolnet i DIGITALEUROPE The e-skills Manifesto, ok. 90% stanowisk pracy wymaga co najmniej podstawowych umiejętności cyfrowych, luka kompetencyjna jest więc bardzo duża!

2.2. Ramowy scenariusz szkoleń

Trener – posiada kompetencje:

• z zakresu komunikacji i prezentacji,
• kompetencje interpersonalne z zakresu elementów psychologii społecznej, motywacji, świadomości oczekiwań wobec sytuacji szkoleniowej,
• tworzenie warunków uczenia się innych,
• projektowanie procesu szkoleniowego, w tym zastosowania metod i technik szkoleniowych,
• z zakresu prowadzenie szkolenia, w tym podstawowe metody szkoleniowe (miniwykład, dyskusja, studium przypadku, ćwiczenie laboratoryjne, ćwiczenie wdrożeniowe),
• z zakresu ewaluacji procesu szkoleniowego.

Trener w szczególności:

• analizuje potrzeby szkoleniowe,
• projektuje i prowadzi szkolenia z zakresu, w którym dysponuje odpowiednim wykształceniem,
• aktywnie i adekwatnie reaguje na zjawiska procesowe podczas zajęć,
• stosuje zaawansowane techniki i metody szkoleniowe elastycznie i konstruktywnie reaguje w trudnych sytuacjach szkoleniowych,
• stosuje adekwatne do potrzeb metody ewaluacji efektów uczenia,
• motywuje i aktywizuje stosując odpowiednie techniki.

Uczestnik współpracuje z trenerem w realizacji szkolenia, działając zgodnie z otrzymanymi instrukcjami. Rozwija kompetencje komunikacyjne i wiedzę o metodach szkoleniowych. Rozumie tworzenie warunków uczenia się innych, a w szczególności:

• przygotowuje szkolenie pod względem organizacyjnym i technicznym, odpowiednio do oczekiwań trenera,
• w trakcie szkolenia wspiera trenera w realizacji zadań organizacyjnych,
• współpracuje w realizacji wybranych form szkoleniowych, w ramach określonych przez trenera,
• obserwacje pracę trenera i różnorodne sytuacje szkoleniowe,
• bierze udział w realizacji niektórych elementów szkolenia pod kierunkiem trenera.

Tematyka: Przeglądanie, wyszukiwanie, przechowywanie i ocena informacji

Czas trwania: 8 godzin dydaktycznych

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności w zakresie przeglądania, wyszukiwania, przechowywania i oceny informacji

Cele szczegółowe:
kształtowanie umiejętności korzystania z narzędzi do przeglądania stron internetowych,
kształtowanie umiejętności wyszukiwania, selekcjonowania, przechowywana i oceny informacji,
kształtowanie umiejętności zapisywana informacji.

Rola prowadzącego – trenera:
Prowadzący – trener posiada wiedzę na temat potrzeb oraz możliwości uczestników niezbędną do zaprojektowania oraz przeprowadzenia zajęć, tworzy warunki uczenia się uczestników, stosuje odpowiednie techniki i metody szkoleniowe, aktywnie i adekwatnie reaguje na zaistniałe sytuacje w procesie szkoleniowym. Motywuje i aktywizuje uczestników, stosuje adekwatne do potrzeb metody ewaluacji efektów uczenia.

Rola uczestnika – pracownika GSIK:
Uczestnik współpracuje z trenerem w realizacji szkolenia, działając zgodnie z otrzymanymi instrukcjami i wskazówkami. Bierze aktywny udział w realizacji poszczególnych elementów szkolenia pod kierunkiem trenera. Uczestnicy uczą się, zadając pytania, wykonując ćwiczenia i rozwiązując problemy.

Formy pracy: zespołowa, indywidualna

Metody pracy: asymilacji wiedzy – wykład, pokaz, problemowa, praktyczne ćwiczenia

Opis zadań:

1. Narzędzia do przeglądania stron internetowych. Wykład na temat sieci Internet, podstawowych pojęć, przeglądarki. Identyfikacja ogólnie znanych przeglądarek.
2. Korzystanie z przeglądarek internetowych. Przeglądanie stron instytucji administracji, zdrowia, bankowości, kultury. Charakterystyka różnych aktywności internetowych: przeglądanie stron internetowych, zakupy, nauka, publikacje, korzystanie z usług bankowych i serwisów różnych urzędów, kultura, rozrywka, komunikacja. Praktyczne ćwiczenia w przeglądaniu stron instytucji administracji, zdrowia, bankowości, kultury.
3. Otwieranie stron internetowych, poruszanie się między stronami. Ćwiczenia w poruszaniu się pomiędzy stronami: wstecz, dalej, strona domowa. Wykorzystanie w ćwiczeniach stron instytucji administracji, zdrowia, bankowości, kultury. Wypełnianie, przesyłanie formularz internetowych.
4. Narzędzia i ustawienia przeglądarki internetowej. Pokaz i wykład na temat okna przeglądarki i ustawień programu, wyświetlania i ukrywania pasków narzędzi, przywracania i minimalizacji wstążki. Usuwanie historii, internetowych plików tymczasowych i zapisanych danych formularzy. Obsługa zakładek.
5. Wyszukiwarka internetowa, popularne wyszukiwarki. Wykład i pokaz – wyjaśnienie pojęcie wyszukiwarki i identyfikacja popularnych wyszukiwarek.
6. Wyszukiwanie informacji, kryteria i opcje wyszukiwania. Praktyczne ćwiczenia w wyszukiwaniu informacji przy wykorzystaniu słowa kluczowego lub frazy. Uszczegóławianie wyszukiwania przy wykorzystaniu zaawansowanych parametrów: dokładna fraza, data, język, typ pliku.
7. Selekcjonowanie i krytyczna ocena informacji. Pogadanka – uzasadnienie potrzeby krytycznej oceny treści stron internetowych, charakterystyka czynników determinujących wiarygodność stron internetowych: autor, referencje, zaktualizowana zawartość. Stosowność informacji dostępnych w Internecie i ich dopasowanie do odpowiednich grup użytkowników. Ćwiczenia w wyszukiwaniu, selekcjonowaniu i ocenie informacji.
8. Zapisywanie informacji. Pobieranie i zapisywanie tekstów, zdjęć, muzyki, plików wideo oraz stron internetowych. Ćwiczenia praktyczne w kopiowaniu tekstów, obrazów, adresów url w inne miejsce typu: dokument, e-mail. Pobieranie i zapisywanie znalezionych tekstów, zdjęć, muzyki, plików wideo oraz całych stron internetowych.

Sposób realizacji zadań:
Realizacja zajęć opiera się na założeniach dydaktycznych z uwzględnieniem możliwości  dostosowania scenariusza zajęć do możliwości uczestników oraz bieżącej sytuacji szkoleniowej. Dla bardziej zaawansowanych uczestników może podnieść trudność zadań, modyfikując ćwiczenia poprzez zwiększenie wykorzystywanych elementów i zalecanych do wykonania czynności, zaś dla uczestników mniej zaawansowanych może zmniejszyć liczbę elementów do wykonania w poszczególnych ćwiczeniach.
Uczestnik posługuje się komputerem korzystając z jego możliwości i oprogramowania. Komunikuje się i współpracuje z innymi uczestnikami z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Podczas szkolenia przestrzega się zasad prawa dotyczących cyfrowych środków przekazu oraz netykiety, a także zasad bezpieczeństwa i higieny pracy z urządzeniami cyfrowymi, posługuje się technologią w sposób odpowiedzialny, z uwzględnieniem zdrowia fizycznego i psychicznego.

Tematyka: Komunikacja z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych

Czas trwania: 8 godzin dydaktycznych

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności w zakresie komunikacji z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych

Cele szczegółowe:
kształtowanie umiejętności korzystania z cyfrowych narzędzi komunikacji,
kształtowanie umiejętności korzystania z poczty elektronicznej
kształtowanie umiejętności korzystania z podstawowych usług on-lne.

Rola prowadzącego – trenera:
Prowadzący – trener posiada wiedzę na temat potrzeb oraz możliwości uczestników niezbędną do zaprojektowania oraz przeprowadzenia zajęć, tworzy warunki uczenia się uczestników, stosuje odpowiednie techniki i metody szkoleniowe, aktywnie i adekwatnie reaguje na zaistniałe sytuacje w procesie szkoleniowym. Motywuje i aktywizuje uczestników, stosuje adekwatne do potrzeb metody ewaluacji efektów uczenia.

Rola uczestnika – pracownika GSIK:
Uczestnik współpracuje z trenerem w realizacji szkolenia, działając zgodnie z otrzymanymi instrukcjami i wskazówkami. Bierze aktywny udział w realizacji poszczególnych elementów szkolenia pod kierunkiem trenera. Uczestnicy uczą się, zadając pytania, wykonując ćwiczenia i rozwiązując problemy.

Formy pracy: zespołowa, indywidualna

Metody pracy: asymilacji wiedzy – wykład, pokaz, problemowa, praktyczne ćwiczenia

Opis zadań:

1. Komunikacja elektroniczna, publikacja i udostępnianie treści.
   Wykład na temat komunikacji elektronicznej, sposobów publikacji i udostępniania treści przez użytkowników: blogi, mikrologii, podcasty, obrazy, pliki audio i wideo. Praktyczne ćwiczenia.
2. Narzędzia komunikacji internetowej.
   Wyjaśnienie pojęć komunikatora (Instant Messaging, IM), SMS, MMS, VoIP. Dobre praktyki podczas korzystania z komunikacji elektronicznej.
3. Pojęcie poczty elektronicznej (e-mail) i jej wykorzystanie.
   Wyjaśnienie pojęcie poczty elektronicznej (e-mail) oraz charakterystyka jej podstawowych zastosowań. Budowa adresu e-mail. Zagrożenia związane z otrzymywaniem oszukańczej i niepożądanej poczty, możliwość infekcji komputera przez e-maile.
4. Obsługa poczty elektronicznej.
   Ćwiczenia w wysyłaniu wiadomości pocztowych, wstawianie adresów odbiorców w polach: DO, DW i UDW. Dodawanie i usuwanie załączników. Ustawianie priorytetów, dodawanie podpisów. Stosowanie dostępnych narzędzi i ustawień oraz organizacji poczty. Autoresponder.
5. Dzielenie się informacjami z użytkownikami sieci, platformy współpracy.
   Pokaz i wykład na temat platform sieci współpracy i możliwości dzielenia się informacjami z innymi użytkownikami sieci. Społeczności internetowe
6. Korzystanie z podstawowych usług on-line.
   Wykład – podstawowe funkcjonalności usług online. Pogadanka – uczestnictwo w wymianie informacji – networking.
7. Korzystanie z usług w zakresie administracji, zdrowia, bankowości, kultury.
   Praktyczne ćwiczenia w korzystaniu z podstawowych funkcjonalności usług online (urzędy, placówki służby zdrowia, szpital, bankowość internetowa, usługi e-governance).
8. Tożsamość cyfrowa.
   Pogadanka – stosowanie podstawowych normy obowiązujące w kontaktach online oraz zasad netykiety. Kształtowanie własnej tożsamości wirtualną i śledzenie swoich śladów w sieci. Zagrożenia związane z tożsamością cyfrową.

Sposób realizacji zadań:
Realizacja zajęć opiera się na założeniach dydaktycznych z uwzględnieniem możliwości  dostosowania scenariusza zajęć do możliwości uczestników oraz bieżącej sytuacji szkoleniowej. Dla bardziej zaawansowanych uczestników może podnieść trudność zadań, modyfikując ćwiczenia poprzez zwiększenie wykorzystywanych elementów i zalecanych do wykonania czynności, zaś dla uczestników mniej zaawansowanych może zmniejszyć liczbę elementów do wykonania w poszczególnych ćwiczeniach.
Uczestnik posługuje się komputerem korzystając z jego możliwości i oprogramowania. Komunikuje się i współpracuje z innymi uczestnikami z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Podczas szkolenia przestrzega się zasad prawa dotyczących cyfrowych środków przekazu oraz netykiety, a także zasad bezpieczeństwa i higieny pracy z urządzeniami cyfrowymi, posługuje się technologią w sposób odpowiedzialny, z uwzględnieniem zdrowia fizycznego i psychicznego.

Tematyka: Tworzenie i przekształcanie treści cyfrowych. Prawo autorskie.

Czas trwania: 7 godzin dydaktycznych

Cel ogólny:
kształtowanie umiejętności w zakresie tworzenia i przekształcania treści cyfrowych
kształtowanie nawyku przestrzegania praw autorskich

Cele szczegółowe:
kształtowanie umiejętności tworzenia dokumentów zawierających tekst, tabele, wykresy, obrazy,
kształtowanie umiejętności zapisu treści multimedialnych
kształtowanie nawyku przestrzegania praw autorskich i licencji
kształtowanie umiejętności ustawień i programowania aplikacji

Rola prowadzącego – trenera:
Prowadzący – trener posiada wiedzę na temat potrzeb oraz możliwości uczestników niezbędną do zaprojektowania oraz przeprowadzenia zajęć, tworzy warunki uczenia się uczestników, stosuje odpowiednie techniki i metody szkoleniowe, aktywnie i adekwatnie reaguje na zaistniałe sytuacje w procesie szkoleniowym. Motywuje i aktywizuje uczestników, stosuje adekwatne do potrzeb metody ewaluacji efektów uczenia.

Rola uczestnika – pracownika GSIK:
Uczestnik współpracuje z trenerem w realizacji szkolenia, działając zgodnie z otrzymanymi instrukcjami i wskazówkami. Bierze aktywny udział w realizacji poszczególnych elementów szkolenia pod kierunkiem trenera. Uczestnicy uczą się, zadając pytania, wykonując ćwiczenia i rozwiązując problemy.

Formy pracy: zespołowa, indywidualna

Metody pracy: asymilacji wiedzy – wykład, pokaz, problemowa, praktyczne ćwiczenia

Opis zadań: 

1. Tworzenie dokumentów zawierających tekst, tabele, wykresy, obrazy.
   Wykład na temat zasad edycji tekstu, wstawania obiektów do dokumentów.
   Praktyczne ćwiczenia w tworzeniu dokumentów zawierających tekst, tabele, wykresy, obrazy.
2. Edycja dokumentów, modyfikacja i integracja treści.
   Praktyczne ćwiczenia, ich edycji, modyfikacji  i integracji treści. zawierających tekst, tabele, wykresy, obrazy.
3. Formatowanie treści dokumentów.
   Wyjaśnienie pojęcia formatowania. Ćwiczenia w tworzeniu dokumentów i formatowaniu ich zawartości –  tekstu, tabel, wykresów, obrazów.
4. Tworzenie multimedialnych treści cyfrowych – grafika, nagrania audio, video.
   Pokaz i wykład na temat multimedialnych treści cyfrowych. Praca z grafiką, nagraniami audio, klipami video.
5. Zapisywanie treści, w tym treści multimedialnych w różnych formatach.
   Wykład – podstawowe formaty plików zawierających różne treści. Praktyczne ćwiczenia w zapisywaniu treści, w tym treści multimedialnych w popularnych formatach.
6. Tworzenie własnego przekazu z wykorzystaniem istniejących treści związanego z administracją, zdrowiem, bankowością lub kulturą.
   Praktyczne ćwiczenia w tworzeniu własnego przekazu z wykorzystaniem istniejących treści na temat podstawowych usług online (urzędy, placówki służby zdrowia, szpital, bankowość internetowa, usługi e-governance).
7. Prawa autorskie, własność intelektualna. Licencje.
   Wykład, pogadanka – na temat prawa autorskiego, ochrony własności intelektualnej, licencji oprogramowania. Ćwiczenia w wyszukiwaniu informacji na temat popularnych licencji.
8. Ustawienia i programowanie aplikacji.
   Pokaz i wykład dotyczący zmian funkcji oprogramowania i aplikacji (ustawienia podstawowe), wprowadzania zmian do oprogramowania i aplikacji (ustawienia zaawansowane, podstawowe zmiany w programach).

Sposób realizacji zadań:
Realizacja zajęć opiera się na założeniach dydaktycznych z uwzględnieniem możliwości  dostosowania scenariusza zajęć do możliwości uczestników oraz bieżącej sytuacji szkoleniowej. Dla bardziej zaawansowanych uczestników może podnieść trudność zadań, modyfikując ćwiczenia poprzez zwiększenie wykorzystywanych elementów i zalecanych do wykonania czynności, zaś dla uczestników mniej zaawansowanych może zmniejszyć liczbę elementów do wykonania w poszczególnych ćwiczeniach.
Uczestnik posługuje się komputerem korzystając z jego możliwości i oprogramowania. Komunikuje się i współpracuje z innymi uczestnikami z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Podczas szkolenia przestrzega się zasad prawa dotyczących cyfrowych środków przekazu oraz netykiety, a także zasad bezpieczeństwa i higieny pracy z urządzeniami cyfrowymi, posługuje się technologią w sposób odpowiedzialny, z uwzględnieniem zdrowia fizycznego i psychicznego.

Tematyka: Bezpieczeństwo i rozwiązywanie problemów technicznych

Czas trwania: 7 godzin dydaktycznych

Cel ogólny:
kształtowanie umiejętności ochrony urządzeń
kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów technicznych

Cele szczegółowe:
kształtowanie umiejętności ochrony urządzeń i danych
kształtowanie umiejętności ochrony zdrowia własnego i zdrowia innych
kształtowanie nawyku ochrony środowiska
kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów technicznych

Rola prowadzącego – trenera:

Prowadzący – trener posiada wiedzę na temat potrzeb oraz możliwości uczestników niezbędną do zaprojektowania oraz przeprowadzenia zajęć, tworzy warunki uczenia się uczestników, stosuje odpowiednie techniki i metody szkoleniowe, aktywnie i adekwatnie reaguje na zaistniałe sytuacje w procesie szkoleniowym. Motywuje i aktywizuje uczestników, stosuje adekwatne do potrzeb metody ewaluacji efektów uczenia.

Rola uczestnika – pracownika GOK:

Uczestnik współpracuje z trenerem w realizacji szkolenia, działając zgodnie z otrzymanymi instrukcjami i wskazówkami. Bierze aktywny udział w realizacji poszczególnych elementów szkolenia pod kierunkiem trenera. Uczestnicy uczą się, zadając pytania, wykonując ćwiczenia i rozwiązując problemy.

Formy pracy: zespołowa, indywidualna

Metody pracy: asymilacji wiedzy – wykład, pokaz, problemowa, praktyczne ćwiczenia

Opis zadań:

1. Bezpieczeństwo urządzeń i danych.
   Wykład i dyskusja na temat bezpieczeństwa urządzeń oraz bezpieczeństwa danych, zasad bezpieczeństwa, wdrażania podstawowych czynności zabezpieczających (używanie oprogramowania antywirusowego, zapór sieciowych, stosowanie haseł).
2. Ochrona własnych danych osobowych i innych osób.
   Wykład i dyskusja na temat ochrony danych osobowych własnych i innych osób. Podstawowe prawa i obowiązki dotyczące ochrony danych, zgoda na przetwarzanie swoich danych osobowych.
3. Zagrożenia dla zdrowia wynikające z korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych.
   Wykład i dyskusja – przestrzeganie zasad bezpiecznej, higienicznej i ergonomicznej pracy z komputerem. Zagrożenia zdrowia fizycznego i psychicznego. Cyberprzemoc.
4. Skutki korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych dla środowiska naturalnego.
   Pokaz i wykład na temat skutków korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych dla środowiska naturalnego. Oszczędzanie energii, recycling sprzętu i materiałów eksploatacyjnych.
5. Rozwiązywanie problemów technicznych i systemowych.
   Wykład – najczęstsze problemy techniczne ze sprzętem oraz problemy z systemem operacyjnym. Korzystanie z pomocy i wsparcia technicznego.
6. Narzędzia do rozwiązywania problemów technicznych i systemowych.
   Rozpoznawanie potrzeb i narzędzi niezbędnych do rozwiązywania problemów. Postępowanie ze złośliwym oprogramowaniem. Narzędzia diagnostyczne oprogramowania, sprzętu komputerowego oraz sieci.
7. Innowacyjne i twórcze wykorzystanie technologii
   Wykład, pogadanka – źródła informacji o nowoczesnych technologiach. Dyskusja o problemach, jakie mogą być rozwiązywane przy pomocy nowoczesnych technologii. Ocena rozwiązań. Ćwiczenia w wyszukiwaniu informacji na temat  twórczego wykorzystania technologii.
8. Rozwijanie kompetencji cyfrowych
   Wykład i dyskusja dotycząca zakresu i znaczenia kompetencji cyfrowych we współczesnym świecie. Rozpoznawanie braków w zakresie kompetencji cyfrowych.

Sposób realizacji zadań:

Realizacja zajęć opiera się na założeniach dydaktycznych z uwzględnieniem możliwości  dostosowania scenariusza zajęć do możliwości uczestników oraz bieżącej sytuacji szkoleniowej. Dla bardziej zaawansowanych uczestników może podnieść trudność zadań, modyfikując ćwiczenia poprzez zwiększenie wykorzystywanych elementów i zalecanych do wykonania czynności, zaś dla uczestników mniej zaawansowanych może zmniejszyć liczbę elementów do wykonania w poszczególnych ćwiczeniach.

Uczestnik posługuje się komputerem korzystając z jego możliwości i oprogramowania. Komunikuje się i współpracuje z innymi uczestnikami z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych.

Podczas szkolenia przestrzega się zasad prawa dotyczących cyfrowych środków przekazu oraz netykiety, a także zasad bezpieczeństwa i higieny pracy z urządzeniami cyfrowymi, posługuje się technologią w sposób odpowiedzialny, z uwzględnieniem zdrowia fizycznego i psychicznego.